Chân Yến Là Gì? Tác Dụng, Giá Trị Dinh Dưỡng và Giá Bán

Ngọc Hằng 11:03 - 22/07/2023

Đánh giá bài viết

Xét về cấu tạo cơ bản, tổ yến thô có 3 thành phần chính bao gồm chân yến, sợi yến và lớp xơ mướp yến. Chân yến có thể bị gãy bể trong quá trình khai thác do bám quá chắc vào trong vách đá, tường nhà nên thường được tách bán riêng biệt. Nếu bạn băn khoăn không biết chân yến là gì, có gì khác với các bộ phận khác của yến về tác dụng, giá trị dinh dưỡng thì có thể tham khảo bài viết dưới đây.

Chân yến là gì?

Nhiều người thường sử dụng yến sào nhưng lại ít nghe đến chân yến mà chỉ biết đến yến thô, yến tinh chế, yến rút lông. Vậy chân yến là gì, có tác dụng ra sao? Đây là một trong 3 thành phần chính của một tổ yến thô, được xem là bộ phận quan trọng, có tác dụng cố định tổ yến vào tường nhà hay vách đá, giúp tổ yến có thể bám trụ tốt không bị rơi rớt xuống đất. Nếu tổ yến là ngôi nhà của yến thì bộ phận này chính là nền móng của ngôi nhà ấy. Đây là phần đầu tiên mà chim yến làm ra rồi mới đến các bộ phận khác của tổ yến.

Mỗi tổ yến thường có hai chân, đây là bộ phận giúp tổ bám chắc lên thành, vách

Để tạo ra phần chân cho tổ yến, chim yến đã mất rất nhiều thời gian nhằm giúp hai chân trụ của tổ có thể vững chãi, bám chắc được vào thành nhà hoặc vách đá. Tổ yến là nơi để đẻ trứng, ấp trứng và nuôi dưỡng chim non, do đó, tổ phải chắc chắn thì mới tránh được tình trạng rơi vỡ tổ. Khác với phần xơ mướp yến có kết cấu dạng sợi, mỏng thì phần này thường là một cục chắc chắn, lớn, dày. Thông thường, đặc điểm của chân yến như sau:

Được hình thành trước tiên trong tổ yến, có kết cấu dạng khối, không có hình dạng sợi rõ ràng. Do chim yến phải tiết nhiều nước dãi nhằm giúp tạo nên phần chân vững chắc dính chặt vào thành vách, rồi mới kéo sợi từ chân này đến chân kia để tạo nên tổ yến.
Phần này tốn rất nhiều nước dãi của chim yến, do được sử dụng nhiều nước dãi và có kết cấu dạng khối đặc chắc nên chân yến thường dai, khi ngâm sẽ nở nhiều hơn các bộ phận khác rất nhiều.
Thời gian ngâm nở chân yến tương đối lâu, lâu hơn nhiều so với phần tai yến, tuy nhiên, đây cũng là phần có mùi thơm dễ chịu, giòn và dai nhất của tổ yến.

Tại sao chân yến lại được bán riêng biệt với tai yến?

Thông thường, khi khai thác tổ yến, người ta sẽ cố gắng thật cẩn thận nhằm giữ đầy đủ các bộ phận cần thiết cho tổ yến nhằm bán với mức giá cao nhất có thể. Một tổ yến còn đủ 3 bộ phận thường được người mua yêu thích hơn hết vì khó bị làm giả, tổ đẹp, chất lượng, có mức độ tin cậy cao. Tuy nhiên, hiện nay trên thị trường, chân yến được bán tương đối nhiều.

Theo những người làm yến lâu năm, đây là mặt hàng tương đối hiếm, ít khi được tách lẻ để bán riêng biệt với tai yến. Sở dĩ chân yến được bán riêng thay vì bán một tổ yến hoàn chỉnh gồm phần sợi, xơ mướp và chân yến là vì:

Trong quá trình thu hoạch, do người thợ không đủ khéo léo hoặc nếu phần chân của tổ yến bám quá chắc vào thành, vách không thể lấy được sẽ khiến yến bị gãy phần chân. Ngoài ra, những người không có nhiều kinh nghiệm trong khai thác, thu hoạch tổ yến sẽ không đủ tay nghề để lấy được trọn vẹn tổ, phải lấy phần tai yến trước rồi mới dùng dụng cụ cạy tổ yến ra. Xác suất gãy chân yến trong khai thai tổ yến thô chiếm khoảng 5 – 10% tổng sản lượng thu hoạch.
Ngoài ra, trong quá trình sơ chế tổ yến, một số tổ yến góc hư, tổ yến bị nứt vỡ sẽ được sử dụng để làm thành tổ yến tinh chế. Tổ yến tinh chế thường chỉ có phần tai yến, phần chân được loại ra nên sẽ được bán riêng mà không kèm theo tổ yến. Đây là lý do mà chúng ta thường thấy tổ yến thô, yến rút lông nguyên tổ thì còn chân nhưng yến tinh chế thì không có phần này. Ngoài ra, trong một số trường hợp, người ta cũng tách chân yến để bán riêng nên một số tổ yến thô cũng không thấy có bộ phận này.

Như vậy, chân yến là phần già nhất của tổ yến, ít được bán riêng lẻ mà thường được giữ nguyên vẹn để tổ yến có thể được bán với giá cao hơn. Phần chân yến được tách lẻ chủ yếu là do khai thác không cẩn thận, không đủ kinh nghiệm khiến phần chân bị sứt ra. Hoặc do tổ yến bị nứt vỡ trong quá trình khai thác, vận chuyển, sơ chế nên được loại phần chân ra để làm thành yến tinh chế.

Xem thêm: Chân Yến và Tổ Yến Loại Nào Tốt Hơn? Nên Mua Loại Nào?

Tác dụng và giá trị dinh dưỡng của chân yến

Như đã đề cập, trong một tổ yến, chân yến là phần đặc biệt quan trọng, có tác dụng cố định tổ yến lên thành hoặc vách để chim yến có thể dệt tổ, tạo thành một tổ yến hoàn chỉnh để đẻ trứng, nuôi chim non. Phần này được ví như nền móng của ngôi nhà, là bộ phận không thể thiếu của tổ yến, nếu chân yến không bám chắc, thiếu độ bám dính thì nguy cơ rơi vỡ tổ yến là rất cao.

Chân yến được cho là có giá trị dinh dưỡng cao hơn các bộ phận khác

Theo các chuyên gia, chân yến là bộ phận mà chim yến dùng nhiều nước dãi, nhiều thời gian và công sức nhất để tạo thành. Đây là phần già nhất trong một tổ yến, do đó, khi ngâm nở, chân yến thường mất nhiều thời gian ngâm, độ nở ra cũng nhiều hơn rất nhiều so với phần sợi và xơ mướp yến. Về giá trị dinh dưỡng, có nhiều nhận định cho rằng, đây là thành phần chứa nhiều dưỡng chất, thành phần dinh dưỡng nhất trong tổ yến, đặc biệt là đối với yến đảo.

Nhiều lý giải cho rằng, do tiếp xúc trực tiếp với vách đá lại được tạo ra trước, được chim yến dùng nhiều nước bọt nhất, có kết cấu dạng khối vững chắc nên bộ phần này cũng chứa nhiều dưỡng chất hơn. Theo các nghiên cứu, trong chân yến cũng chứa 42 – 58% protein, 18 loại acid amin, 31 loại nguyên tố vi lượng và nhiều loại vitamin quan trọng, cần thiết cho sức khỏe. Yến sào nói chung và chân yến nói riêng đều rất giàu sắt, canxi, chứa nhiều dưỡng chất quý giá tốt cho sức khỏe.

Đặc biệt, các loại acid amin và tác dụng đối với sức khỏe của yến có thể kể đến như:

Leucine (4.56%): Có tác dụng điều hòa tổng hợp protein, thúc đẩy quá trình phát triển mô cơ
Valin (4.12%): Cân bằng nitơ, cần thiết cho quá trình trao đổi chất, hỗ trợ hình thành tế bào mới, hỗ trợ phục hồi cơ và mô cơ
Phenylalanine (4.5%): Có tác dụng giảm đau, làm hưng phấn thần kinh, bảo vệ não, tăng cường trí nhớ, chống trầm cảm, hỗ trợ phục hồi sau chấn thương, phẫu thuật
Acid Aspartic (4.69%): Có tác dụng giải độc gan, trung hòa amoniac thừa
Proline (5.27%): Có tác dụng hỗ trợ tái tạo tế bào cơ, các mô và da
Tyrosine (3.58%): Có tác dụng phục hồi tổn thương hồng cầu, phục hồi khi bị nhiễm xạ
Threonine (2.69%): Có tác dụng thúc đẩy sản sinh collagen và elastin
Isoleucine (2.04%): Có tác dụng ổn định đường huyết, hỗ trợ hình thành hemoglobin, thúc đẩy hồi phục cơ thể sau luyện tập, vận động nặng
Histidine (2.09%): Có tác dụng phát triển liên kết mô cơ bắp, kích thích tiêu hóa, bảo vệ dây thần kinh.
Các acid amin khác: Có thể kể đến như Lysine (1.75%), Glycine (1.99%), Serine (1.87%), Cystine (0.49%), Methionine, Tryptophan, Glutamic, L-arginine…

Xem thêm: 13+ Công Dụng Của Yến Sào Đối với sức khoẻ được ví như “Tiên Dược”

Cách sơ chế, chế biến chân yến chuẩn, đảm bảo dinh dưỡng

Chân của yến là phần có kết cấu dạng khối, được đánh giá là cứng nhất trong tất cả các bộ phận của tổ yến. Do được làm ra trước tiên, cần rất nhiều nước dãi của chim yến nên đây cũng là bộ phận dày, cứng và già nhất trong một tổ yến. Có rất nhiều tranh cãi xoay quanh thời gian ngâm và cách chế biến yến. Thực tế, việc sơ chế cũng không đòi hỏi quá nhiều yêu cầu, chỉ cần chú ý hơn về thời gian ngâm yến là được.

Chân yến và tổ yến đều tốt, tùy vào điều kiện mà chúng ta lựa chọn và sử dụng sản phẩm sao cho phù hợp. Trong quá trình sơ chế, chế biến thì cần lưu ý các vấn đề sau đây:

Cách sơ chế

Nhiều người thường cho rằng chân yến cứng, dày, để giúp bộ phận này của tổ yến nhanh nở hơn thì cần ngâm với nước ấm hoặc nước nóng. Thế nhưng, đây là quan niệm sai lầm, yến nói chung và chân yến nói riêng hoàn toàn không được ngâm với nước nóng hoặc nước ấm, phải ngâm nước lọc, nước lạnh để cho yến nở ra một cách từ từ. Ngâm yến quá lâu, ngâm bằng nước nóng sẽ dễ khiến yến mất chất dinh dưỡng, phần còn lại chỉ là xác tổ yến mà thôi, không có bao nhiêu giá trị.

Thời gian ngâm đối với chân yến thô là khoảng 40 – 60 phút, thậm chí phải mất 3 – 4 tiếng mới có thể ngâm nở hoàn toàn. Sau đó bạn dùng nhíp làm sạch lông, bụi bẩn, tạp chất dính trên sản phẩm. Rửa qua để yến sạch, không còn chứa tạp chất giúp quá trình sử dụng đảm bảo an toàn, tốt cho sức khỏe hơn. So với tổ yến, chân yến có sợi ngắn ngắn, nhỏ nên dễ bị nhầm lẫn là yến vụn. Tuy nhiên, về hương vị thì phần này có mùi tanh đậm, vị dai giòn, thơm ngon hơn so với tai yến.

Nhìn chung, trong quá trình sơ chế yến, những điểm mà chúng ta cần lưu ý bao gồm:

Cần ngâm với nước lọc hoặc nước lạnh đều được, không được ngâm với nước ấm, nước sôi
Thời gian ngâm phụ thuộc phần lớn vào yến, có thể ngâm 1 – 2 tiếng hoặc 4 – 5 tiếng đều được. Khi ngâm yến nhớ kiểm tra, thấy yến nở đều và mềm hơn thì có thể sử dụng để chế biến.
Chân yến có thời gian ngâm lâu hơn các bộ phận khác, nếu như ngâm chưa nở, khi chế biến bạn sẽ thấy yến có cảm giác cục cục ở giữa do chưa nở hoàn toàn, chưa đạt độ chín nên khó ăn.

Cách chế biến

Chân yến và tai yến chỉ khác nhau ở hình thức sợi và thời gian ngâm nở, xét về thời gian chưng và cách chế biến yến thì không có gì khác biệt. Cách chế biến phần này như sau:

Về thời gian chưng yến: Thời gian thích hợp để chưng chân yến là 30 – 40 phút, nếu bạn thích yến mềm hơn thì có thể chưng từ 40 – 50 phút. Tuy nhiên, không nên chưng trong thời gian quá dài, vì sẽ khiến yến mất chất, không còn chứa nhiều dưỡng chất như trước nước do các protein bị phân hủy và dưỡng chất bị bay hơi.
Về nhiệt độ chưng yến: Nhiệt độ lý tưởng để chưng yến giúp giữ được trọn vẹn dưỡng chất có trong thực phẩm này là từ 80 – 90 độ C. Tuyệt đối không chưng yến ở lửa vừa, lửa lớn, trên 100 độ C vì sẽ khiến dưỡng chất trong yến bị mất đi. Hiệu quả mà chúng ta nhận được là tương đối nhỏ, không đáng kể.
Về các nguyên liệu kết hợp: Bạn có thể chưng yến với táo đỏ, hạt sen, hạt chia, bạch quả, nhụy hoa nghệ tây, đông trùng hạ thảo, nhân sâm, câu kỷ tử, nhãn nhục… Tuy nhiên, đối với những nguyên liệu như táo đỏ, bạch quả, nhãn nhục, nhân sâm, chúng ta cần sơ chế, chế biến trước rồi mới cho vào chưng cùng yến. Do yến chưng ở nhiệt độ thấp, nếu chưng cùng nhau mà chưa được làm chín trước, các nguyên liệu này sẽ không được thơm ngon hấp dẫn. Đặc biệt, đường phèn và gừng cần được bỏ vào sau cùng để tránh khiến yến bị sượng, mất ngon.

Xem thêm: Chia Sẻ 5 Cách Chưng Chân Yến Đơn Giản, Ăn Cực Ngon

Cách phân biệt chân yến thật, giả – Giá bán chân yến

Chân yến có mùi thơm và hương vị đặc trưng, so với sợi yến thông thường thì bộ phận này của tổ yến có độ dai, giòn, thơm ngon hơn nên được rất nhiều người yêu thích. Tuy nhiên, theo những người làm yến lâu này, lượng chân yến thu được không nhiều, đa phần người làm yến sẽ cố gắng giữ chân để tổ yến được bán với giá cao hơn. Việc chân yến được bán rộng rãi, số lượng lớn là do lẫn hàng giả, hàng kém chất lượng. Chính vì thế, người mua cần tỉnh táo, thận trọng để không mua phải các loại chân yến kém chất lượng.

Cần thận trọng để tránh mua phải chân yến giả, kém chất lượng

Cách phân biệt chân yến thật – giả

Thực tế, thủ đoạn làm giả chân yến hiện nay ngày càng tinh vi và khó phát hiện. Người ta có thể dùng nguyên liệu giống yến để làm giả chân yến hoặc nhập chân yến kém chất lượng từ nước ngoài về, gắn mác hàng Việt Nam để bán với giá cao. Bạn có thể tham khảo gợi ý phân biệt chân yến thật – giả dưới đây:

Ngâm chân yến với nước, nếu là chân yến giả thì sau 10 – 15 phút sẽ nở nhanh, có thể khiến nước bị biến đổi thành màu vàng nhạt, nếu để qua đêm sẽ có mùi thiu khó chịu. Trong khi đó, chân yến thật phải ngâm nước 3 – 4 tiếng mới nở hoàn toàn, nước ngâm yến trong, không đổi màu, để qua đêm cũng không có mùi hôi lạ.
Chân yến thật có mùi tanh đặc trưng, có dạng hình khối dày, độ kết dính cao, màu sắc thường là màu trắng đục, trong khi đó, chân yến giả có thể có mùi hắc, mùi tanh của lòng trắng trứng, có dạng cục màu sắc tương đối lạ.
Chúng ta có thể nhỏ muối iot vào một yến chân yến, sau đó cho vào nồi đun sôi, nếu là yến thật thì sẽ không xuất hiện phản ứng, nếu là yến giả được làm từ tinh bột thì yến sẽ chuyển sang màu xanh…

Thực tế các biện pháp nhận biết này tương đối khó áp dụng, thủ đoạn làm giả yến ngày nay vô cùng đa dạng, ngày càng tinh vi, người ta có thể sử dụng rất nhiều cách khác nhau để làm giả yến. Nếu là một người sành ăn yến khi ăn sẽ phân biệt được ngay, còn nếu ít sử dụng yến, bạn chỉ thấy yến có cảm giác lạ lạ không dám chắc là yến thật hay yến giả.

Cách tốt nhất để đảm bảo an toàn khi sử dụng yến là nên chọn mua sản phẩm ở những thương hiệu, địa chỉ bán yến sào uy tín, chất lượng, đáng tin cậy. Bạn nên tìm hiểu cẩn thận về các đơn vị cung cấp bán yến sào, giấy phép kinh doanh, giấy chứng nhận an toàn thực phẩm và nguồn gốc sản phẩm mà đơn vị đó cung cấp. Để tránh mua phải yến giả, yến kém chất lượng, bạn có thể tham khảo các sản phẩm của yến sào Vietfarm. Đây là địa chỉ cung cấp yến sào cao cấp chính gốc Nha Trang Khánh Hòa được phát triển bởi Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc Dân Tộc, có hơn 10 năm hoạt động và phát triển.

Giá bán chân yến

Hiện nay, giá bán chân yến vô cùng đa dạng, tùy vào các sơ chế, độ sạch, nguồn gốc yến và đơn vị phân phối, cung cấp mà giá của chân yến ở mỗi nơi sẽ có sự chênh lệch nhất định. Theo tìm hiểu của chúng tôi, giá chân yến trên thị trường hiện nay như sau:

Chân yến thô: Giá bán thường từ 2.300.000 – 3.000.000 VNĐ/100g. Đối với những loại chân yến thô cao cấp, hàng loại 1 ít lông sẽ được bán với giá từ 3.000.000 – 3.200.000 VNĐ/100g.
Chân yến tinh chế: Thường được bán với giá từ 3.000.000 – 3.600.000 VNĐ/100g.

Một số lưu ý khi mua và sử dụng yến sào

Trong quá trình mua và sử dụng yến sào, bạn cần lưu ý một số vấn đề sau đây:

Chân yến là một phần của tổ yến, có rất nhiều tranh cãi về việc sử dụng chân yến hay tai yến tốt hơn. Thực tế, đây đều là yến sào, tùy vào khẩu vị, điều kiện kinh tế mà chúng ta lựa chọn sản phẩm phù hợp.
Đây là phần già nhất của tổ yến, sợi ngắn thường tương đối dai, giòn, trong khi đó tai yến mềm, sợi dài mỏng dễ ăn. Chân yến thường dễ bị nhầm lẫn với yến vụn nhưng đây là hai loại hoàn toàn khác nhau.
Khi mua chân yến, cần tìm hiểu thật cẩn thận về người bán, chân yến cũng bị làm giả rất nhiều, bạn không nên ham rẻ để tránh mua phải hàng kém chất lượng, vừa mất tiền lại ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
Phần chân của tổ yến cần có thời gian ngâm nở lâu hơn so với các bộ phận khác, do đó, bạn cần ngâm cho chân yến nở mềm hoàn toàn rồi mới chế biến. Nếu chưa ngâm nở mà chưng liền sẽ khiến yến bị cục cục ở giữa do chưa đạt được độ chín cần thiết.
Trong quá trình chưng yến, cần đổ nước ngập yến để yến nở, nhớ đậy nắp nhằm tránh thất thoát dưỡng chất trong quá trình chế biến.

Như vậy, chân yến là một phần của tổ yến, được tạo nên từ rất nhiều dãi yến, có kết cấu dạng khối dày, cứng, chắc chắn, sợi yến ngắn, độ nở nhiều hơn so các phần khác. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi cung cấp sẽ giúp bạn hiểu hơn về bộ phận này của tổ yến và có cách sơ chế, chế biến phù hợp.