Yến Thô Có Làm Giả Được Không? Cách Nhận Biết Cho Bạn

Tổ yến thô là sự lựa chọn hàng đầu của nhiều gia đình do có giá cả phải chăng, hợp lý, sợi yến chưa trải qua bất kỳ giai đoạn sơ chế nào nên rất giàu dưỡng chất, hương vị tự nhiên, khi chế biến lên vô cùng thơm ngon, hấp dẫn. Nhiều người thường được khuyên nên mua tổ yến thô để đảm bảo chất lượng, không sợ mua phải hàng giả. Vậy, tổ yến thô có làm giả được không, làm sao để nhận biết tổ yến thô bị làm giả? Tất cả những thắc mắc này sẽ được giải đáp ngay trong bài viết dưới đây. 

Những đặc điểm đặc trưng của tổ yến thô

Tổ yến hay yến sào thực chất là phần tổ của chim yến, được làm từ nước dãi ở tuyến nước bọt dưới lưỡi của chim yến, để hoàn thành một tổ, chim yến phải mất khoảng từ 30 – 35 ngày. Tổ yến thô là loại yến nguyên chất 100%, được thu hoạch trực tiếp từ nhà nuôi yến hoặc các hang yến trên đảo, chưa trải qua bất kỳ giai đoạn sơ chế, chế biến nào. Loại yến này thường được chia làm 2 loại là tổ yến thô loại 1, có đặc điểm là tổ to, dày, ít lông, mùi vị tự nhiên đặc trưng. Trong khi đó, tổ yến thô loại 2 thường là các tổ nhỏ, thành mỏng, có nhiều lông hơn.

Trước khi đi vào giải đáp thắc mắc tổ yến thô có làm giả được không, chúng ta cùng điểm qua một số đặc điểm đặc trưng giúp nhận biết loại yến này:

• Về cấu tạo: Tổ yến thô thường bao gồm 3 phần cơ bản là chân yến, sợi yến và phần xơ mướp yến. Chân là phần quan trọng, giúp tổ yến bám vững lên thành, vách, được làm trước tiên, có kết cấu dạng khối chắc chắn. Phần sợi yến được kéo từ chân yến bên này sang bên kia, rất đẹp mắt, có hình dáng sợi rõ ràng. Phần xơ mướp yến bên trong đan chéo nhau, khá giống với ruột của quả mướp già.
• Về độ sạch của tổ yến: Tổ yến thô chưa trải qua bất kỳ công đoạn sơ chế, chế biến nào cả. Do đó, trên tổ yến sẽ dính nhiều lông chim, bụi bẩn, và tạp chất. Khi mua về, người sử dụng cần dành một khoảng thời gian nhất định để nhặt lông yến, làm sạch bụi bẩn và tạp chất trên tổ yến.
• Về hình thái tổ: Tổ yến thô có 2  loại cơ bản là tổ yến hình vuông, còn gọi là tổ yến góc và tổ yến hình tròn bán nguyệt.
• Về màu sắc: Thông thương, các tổ yến thô sẽ có màu trắng ngà hơi ngả vàng, độ dày mỏng của các tổ yến không giống nhau, phía trên có nhiều sợi lông đen.
• Về tính chất sợi yến: Do chưa được ngâm nở nên sau khi ngâm nước 1 – 2 tiếng, yến có thể nở gấp 4 – 5 lần hình dáng ban đầu. Sợi yến sau khi được ngâm nở thì nở mềm, nếu là tổ yến non thì sợi nhỏ, mảnh, mềm, nếu là tổ yến già thì sợi dai, chưng lên ăn có cảm giác giòn hơn.

Xem thêm: Hướng dẫn các cách nhặt lông yến thô nhanh và sạch nhất

Tổ yến thô có làm giả được không?

Một trong lý do khiến nhiều người lựa chọn mua tổ yến thô là do loại yến này được khai thác trực tiếp từ các nhà yến, hang yến, chưa trải qua quá trình làm sạch sơ chế. Do đó, tổ yến sẽ giữ được trọn vẹn giá trị dinh dưỡng, trên tổ cũng còn nguyên các đặc điểm cơ bản, dính nhiều lông chim và tạp chất nên rất khó làm giả. Tình trạng giả yến sào trên thị trường hiện nay vô cùng nghiêm trọng, do đó, để tránh nguy cơ mua hàng giả, nhiều người thường lựa chọn mua tổ yến thô để yên tâm hơn.

Tuy nhiên, khó làm giả không có nghĩa là không bị làm giả. Thủ đoạn làm giả yến hiện nay ngày càng tinh vi, khó nhận biết, bất kỳ loại yến nào cũng có thể bị làm giả. Do đó, với thắc mắc tổ yến thô có làm giả được không, câu trả lời được đưa ra là có. Mặc dù khó nhưng tình trạng làm giả tổ yến thô vẫn diễn ra rất phổ biến. Không chỉ làm giả tổ yến trắng thô, người ta còn làm giả tổ yến huyết, hồng yến thô để nhằm thu lợi bất chính từ người tiêu dùng.

Thủ đoạn làm giả tổ yến thô rất tinh vi, khó phát hiện, nếu không phải là một người thường xuyên tiếp xúc với các loại tổ yến thô, bạn sẽ dễ dàng bị đánh lừa khi mua. Nếu chẳng may mua phải tổ yến bị rút ruột, trộn các nguyên liệu giống yến thì chỉ bị “lỗ”, ăn yến không có cảm giác ngon miệng. Nhưng nếu mua phải tổ yến huyết, hồng yến thô bị làm giả bằng cách ủ phân chim, hóa chất thì sẽ vô cùng nguy hiểm, có thể gây rối loạn tiêu hóa, khiến bệnh tình nguy hiểm hơn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, thậm chí có nguy cơ gây ung thư rất cao.

Những “thủ đoạn” giả tổ yến thô phổ biến hiện nay

Chúng ta không thể phát hiện hết các thủ đoạn làm giả tổ yến thô trên thị trường. Tuy nhiên, với thắc mắc tổ yến thô có làm giả được không thì có thể khẳng định yến thô có thể bị làm giả. Thế nhưng, nguy cơ mua phải tổ yến thô giả thường thấp hơn nhiều so với tổ yến tinh chế và yến chưng sẵn. Sau đây là một số thủ đoạn làm giả yến được phát hiện mà bạn có thể tham khảo:

1. Cách làm giả tổ yến trắng thô

Yến trắng là loại được bán vô cùng phổ biến trên thị trường Việt Nam. Theo thống kê, có đến 90% tổng sản lượng yến thu được là yến trắng, 10% còn lại là hồng yến và huyết yến. Yến trắng hay bạch yến có thể được khai thác ở các hang yến trên các đảo tự nhiên hoặc các nhà nuôi yến chuyên nghiệp.

Tổ yến trắng thô được bán phổ biến nên cũng có nguy cơ bị làm giả cao hơn các loại khác. Thông thường, có 2 cách làm giả yến trắng như sau:

• Giả 100%: Với loại này, người ta sẽ dùng những nguyên liệu có hình dáng, kết cấu sợi giống với sợi yến và dệt thành hình dạng một chiếc tổ hoàn chỉnh. Trong quá trình dệt tổ, sẽ xen lẫn lông chim, tạp chất để giả hình dáng tổ yến nhìn sao cho giống thật nhất. Tuy nhiên, cách làm giả này rất hiếm gặp, tốn nhiều công phu, hơn nữa, bản chất của sợi yến tự nhiên rất khó để làm giả, dễ bị phát hiện.
• Giả một phần: Thay vì làm giả hoàn toàn, các gian thương sẽ sử dụng chiêu “rút ruột” tổ yến, độn các nguyên liệu giống yến có giá thành rẻ  hoặc ngâm tẩm tổ yến nhằm “ăn gian” cân nặng của tổ. Thủ đoạn này rất khó phát hiện, được thực hiện tinh vi, khéo léo nên đã đánh lừa được rất nhiều khách hàng.

Giả một phần tổ yến thô bằng cách rút ruột hoặc ngâm tẩm yến là tình trạng rất phổ biến hiện nay. Cách làm giả yến này như sau:

• Cách rút ruột tổ yến: Với cách này, người ta sẽ tiến hành phun sương, làm ẩm tổ yến, sau khi yến mềm đi thì khéo léo rút ra những sợi yến bên trong tổ ra ngoài sao cho vẫn giữ được hình dáng tổ cơ bản. Tiếp đó, người ta sẽ tiến hành độn các nguyên liệu có hình dáng tương đối giống với tổ yến như rau câu, bún tàu, da heo, mủ trôm giả yến, nấm tuyết…
• Cách làm yến độn: Bên cạnh việc rút ruột tổ yến, người ta có thể “ăn gian” trọng lượng của sản phẩm này bằng cách ngâm tẩm với tinh bột, muối hoặc đường. Phổ biến nhất là tình trạng tẩm đường cho tổ yến, đây là lý do mà sau một thường gian mua yến về, tổ yến dần chuyển sang màu vàng, màu nâu, màu xám. Là đường bị oxy hóa khi để ngoài không khí, để tổ yến càng nặng, bán càng lời thì người ta sẽ pha nước đường càng đặc.

2. Cách làm giả hồng yến, huyết yến thô

Hồng yến, huyết yến có sản lượng thu được tương đối ít, do đó, giá bán các loại yến này cũng vô cùng cao. Nói đến các thủ đoạn làm giả tổ yến thô thì không thể không nói đến tình trạng làm gia hồng yến, huyết yến. Nhiều người thường cho rằng người ta sẽ làm giả tổ yến bằng cách nhuộm màu, phun màu cho tổ. Thế nhưng, thủ đoạn làm giả các loại yến này lại tinh vi, khó phát hiện hơn rất nhiều.

Được biết, có 2 cách làm giả hồng yến, huyết yến phổ biến hiện nay là:

• Cho tổ yến vào thùng xốp hoặc hầm phân hóa học có hàm lượng sodium nitrite cao. Thêm vào đó, người ta sẽ kiểm soát nhiệt độ ở khoảng 65 độ C và độ ẩm ở mức 95%, lúc này, tổ yến sẽ dần chuyển sang màu vàng cam đặc trưng của hồng yến, nếu ủ lâu hơn thì sẽ chuyển sang màu hồng sậm, màu đỏ hồng của huyết yến.
• Ngoài ra, nhiều nhà yến còn tạo ra hồng yến, huyết yến bằng cách không dọn dẹp phân chim trong nhà yến. Khi nhà yến chứa quá nhiều phân chim sẽ gây ra phản ứng hóa học của Amoniac, làm xuất hiện Nitrat, lâu ngày sẽ khiến tổ yến chuyển màu một cách tự nhiên.

Ngoài ra, người ta còn phát hiện một số gian thương pha loãng phân chim với nước, sau đó quét lên các tổ yến chim hái. Sau 1 – 2 tháng, tổ yến trắng thô sẽ đổi màu thành màu vàng cam giống tổ yến, nếu lâu hơn thì sẽ chuyển thành màu đỏ giống huyết yến. Nếu làm giả theo thủ đoạn này, ngay cả những người trong nghề cũng phải “bó tay” vì rất khó để nhận biết đâu là hồng yến, huyết yến thô thật.

Nguy hại từ việc sử dụng phải tổ yến thô bị làm giả

Yến sào là thực phẩm dinh dưỡng được sử dụng bằng cách ăn trực tiếp. Chính vì thế, nếu chẳng may mua phải yến giả, yến kém chất lượng thì sẽ mang đến các tác động tiêu cực, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của người sử dụng. Hiện nay, giá của tổ yến thô thường từ 2.000.000 – 4.000.000 VNĐ/100g đối với tổ yến trắng, 3.000.000 – 5.000.000 VNĐ/100g hồng yến thô. So với giá tổ yến tinh chế và yến rút lông nguyên tổ thì tương đối rẻ nhưng cũng không có sự chênh lệch quá nhiều.

Nếu chẳng may mua phải tổ yến giả, yến trộn, trước hết, chúng ta sẽ tổn thất đáng kể về tài chính. Yến giả có thể được nhận ra trong quá trình sơ chế, chế biến, lúc này, sợi yến thường nở không đều, độ nở không giống nhau, nước ngâm yến có thể đổi màu, khi ăn vào cũng không có cảm giác ngon như nhiều người đánh giá. Trong khi đó, giá tổ yến lại không hề rẻ chút nào, việc bỏ tiền ra mua một sản phẩm không xứng đáng tất nhiên là không dễ chịu chút nào.

Không chỉ gây tổn thất về mặt tài chính, nếu không nhận biết được yến giả, việc sử dụng các loại yến này thường xuyên có thể gây ra những ảnh hưởng xấu đến sức khỏe như:

• Nếu yến bị trộn bún tàu, mủ trôm, nấm tuyết… các nguyên liệu này thường không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe. Thế nhưng, hiệu quả mà chúng ta nhận được từ việc sử dụng là rất ít, tác dụng mà yến mang lại đối với sức khỏe không đáng kể.
• Nếu yến bị nhúng đường, nhúng tinh bột… sẽ rất nguy hiểm cho người sử dụng nếu thuộc nhóm đối tượng có vấn đề về huyết áp, chỉ số đường huyết cao hoặc bị tiểu đường, tiểu đường thai kỳ vì yến chứa nhiều đường, có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
• Nếu yến bị tẩy hóa chất, bị nhuộm màu kém chất lượng, chứa chất độc hại vượt ngưỡng an toàn với sức khỏe, việc sử dụng thường xuyên chẳng những không có tác dụng tăng khả năng chống chọi bệnh tật, tăng cường sức đề kháng mà còn làm sức khỏe người bệnh ngày một suy giảm. Nhẹ thì đau bụng, tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa, nặng thì ngộ độc, khó thở, ngất xỉu.

Nghiêm trọng hơn, có một số trường hợp do ăn phải yến sào kém chất lượng, yến giả đã phải nhập viện vì ngộ độc. Các cơ quan chức năng Trung Quốc đã phát hiện và cảnh báo về tình trạng tổ yến chứa hàm lượng nitrat vượt ngưỡng cho phép. Nếu sử dụng thường xuyên sẽ rất nguy hiểm cho sức khỏe, có thể gây ra nguy cơ ung thư cho người sử dụng. Do đó, khi mua yến sào bạn cần đặc biệt thận trọng nhằm tránh mua phải yến giả, yến kém chất lượng.

Cách nhận biết tổ yến thô bị làm giả

Như vậy, với thắc mắc tổ yến thô có làm giả được không, câu trả lời được đưa ra là tổ yến thô hoàn toàn có thể bị làm giả, bị trộn các nguyên liệu giống yến. Bạn có thể tham khảo một số cách nhận biết tổ yến thô bị làm giả dưới đây:

Nhận biết qua hình thức tổ yến

Thông qua các đặc điểm cơ bản của tổ yến thô, bạn có thể nhận biết được tổ giả và thật. Tổ yến thô thật có màu trắng vàng hoặc màu vàng cam, ngửi thấy mùi tanh yến đặc trưng, không quá nồng. Phần chân tổ yến còn nguyên, có kết cấu dạng khố chắc chắn, sợi yến bên ngoài dệt đẹp, kéo từ chân này sang chân kia, bên trong là các sợi chồng chéo đan xen nhau giống xơ mướp. Khi soi tổ yến thô dưới ánh nắng, có thể thấy tổ yến cho ánh sáng xuyên qua.

Trên tổ yến thật thường lẫn nhiều lông chim, tạp chất. Trong khi đó, tổ yến giả được dệt, thêu tổ sao cho giống với tổ thật, sợi yến giả thường gắn chặt vào nhau, nếu tinh mắt có thể phát hiện có sự bất đồng giữa các sợi yến nếu yến bị trộn nguyên liệu giống yến. Về mùi, nếu tổ yến giả 100% thì có mùi tanh do bị nhúng lòng trắng trứng, mùi tanh như mùi cá khô, mực khô hoặc mùi hơi hắc lạ thường. Nếu tổ bị rút sợi, trộn bún tàu, mủ trôm thì sẽ rất khó nhận biết.

Cách nhận biết qua mùi và tính chất sợi yến

Tổ yến thô là loại chưa trải qua bất kỳ công đoạn sơ chế, tinh chế nào nên tổ yến có kết cấu chắc chắn, sờ vào sợi yến có cảm giác cứng. Nếu tổ yến đã qua ngâm nở khi được sấy khô trở lại thì giòn, dễ vỡ, không dẻo, không có độ đàn hồi, sợi hơi thô ráp, có tính chất xơ. Trong khi đó, sợi yến giả thường bết, dính thành khối chặt, khó bẻ vỡ, thường có độ đàn hồi và độ dẻo, sợi yến trơn, có vẻ to và bóng bẩy hơn yến thật.

Xem thêm: Hướng dẫn phân biệt Yến thật và Yến giả với mắt thường?

Về mùi, tổ yến thô thật có mùi tanh hơi giống mùi lòng trắng trứng, khi ngâm và chưng lên thì mùi nồng và dễ nhận thấy hơn, khi để nguội, ướp lạnh thì mùi này giảm đi đáng kể. Tổ yến thô giả có thể có mùi hơi hắc của bột nhân tạo hoặc mùi tanh nồng do bị phết lòng trắng trứng, mùi tanh của mực, cá…

Cách nhận biết tổ yến thô thật qua vị

Bạn cũng có thể nếm thử để nhận biết tổ yến thô thật và giả. Nếu tổ yến thô khai thác đảo thiên nhiên thì yến sẽ có vị ngọt khá nhẹ, lẫn thêm chút vị mặn do ảnh hưởng của môi trường. Nếu tổ yến thô khai thác từ các nhà yến thì thường có vị ngọt nhẹ, thực tế hầu như không cảm giác được vị của tổ yến. Trong khi đó, nếu là yến bị nhúng đường tăng trọng lượng thì khi nếm thử, sợi yến sẽ có vị ngọt đặc trưng của đường. Loại này sau khi mua về một thời gian có thể chuyển sang màu vàng, màu vàng nâu.

Cách nhận biết tổ yến thô bằng cách ngâm nở

Thông qua việc ngâm nở tổ yến thô, chúng ta có thể nhận biết được yến sào thật – giả. Đối với tổ yến thô thật, phải ngâm yến trong 1 – 2 tiếng thì sợi yến mới nở đều, riêng phần chân yến phải ngâm trong 3 – 4 tiếng mới nở và sử dụng được. Khi nở, sợi yến vẫn còn kết cấu sợi rõ ràng, độ nở gấp 4 – 5 lần ban đầu, sợi yến mềm, cảm giác giòn giòn nhưng vẫn đảm bảo độ dai nhất định.

Trong khi đó, yến giả khi ngâm có thể không nở hoặc nở to, nhiều bất thường. Nếu yến bị trộn các nguyên liệu giống yến, độ nở của các sợi yến thường không giống nhau, có sợi to có sợi nhỏ, khi sờ vào có cảm giác nhão, có thể lợn cợn tinh bột. Nước ngâm yến thật sẽ không đổi màu, trong khi đó, nước ngâm yến giả có thể chuyển sang màu đục, màu vàng, màu cam…

Một số cách nhận biết khác

Bên cạnh những phương pháp đã đề cập, bạn cũng có thể nhận biết tổ yến thô thật và giả thông qua các cách sau đây:

• Thử bằng dung dịch i-ốt: Đúng với trường hợp yến bị độn tinh bột, yến bị rút sợi và độn bún tàu. Nếu là yến giả, yến trộn thì khi cho vào dung dịch i-ốt lên sẽ thấy nước i-ốt chuyển sang màu xanh, nếu là yến thật thì nước i-ốt sẽ không có hiện tượng đổi màu.
• Thử nước trà nguyên chất: Cách này giúp nhận biết hồng yến, huyết yến thật, nếu cho vào dung dịch nước trà nguyên chất mà yến không đổi màu là yến thật, nếu là yến giả thì nước trà sẽ chuyển sang màu đen sẫm
• Nhận biết hồng yến, huyết yến qua mùi: Yến giả thường có mùi hắc hoặc mùi khét của hóa chất, khi cho vào chén đen chưng lên có mùi hắc khó chịu của nitrat, không chỉ vậy, khi sôi còn tạo nên nhiều bọt.

Những lưu ý cần biết khi mua và sử dụng tổ yến thô

Hẳn với thắc mắc tổ yến thô có làm giả được không, bạn đã có được câu trả lời phù hợp cho mình. Thế nhưng, so với tổ yến tinh chế và yến chưng sẵn, mức độ làm giả tổ yến thô tương đối thấp, do rất dễ nhận biết, đòi hỏi thủ đoạn làm giả phải tinh vi, tốn nhiều công sức hơn. Do đó, thay vì làm giả tổ yến thô, người ta thường làm giả tổ yến tinh chế vì loại này được bán phổ biến, dễ làm giả, dễ thu lời hơn.

Dù vậy, khi mua và sử dụng tổ yến thô, bạn cũng cần lưu ý một số vấn đề sau đây:

• Tổ yến thô có thể bị làm giả, để tránh mua phải yến giả, yến kém chất lượng, bạn nên chọn mua yến ở những địa chỉ uy tín, đáng tin cậy, có đầy đủ thông tin về cơ sở kinh doanh, giấy phép, giấy chứng nhận ATVSTP.
• Không nên vì ham rẻ mà chọn mua yến ở những cơ sở, cá nhân không cung cấp rõ thông tin về nguồn gốc sản phẩm, giấy tờ hoạt động, địa chỉ mua hàng không rõ ràng.
• Nên tìm hiểu một số cách nhận biết, phân biệt yến sào thật – giả để loại bỏ những địa chỉ kém chất lượng, tránh nguy cơ mua phải yến giả. Kiến thức cơ bản yến sào là lợi thế giúp bạn tránh gặp phải tình trạng “tiền mất tật mang” khi mua và sử dụng yến sào.
• Yến sào mặc dù tốt cho sức khỏe nhưng không phải là “tiên dược”, “thần dược”, càng không phải là thuốc chữa bệnh. Đây chỉ là thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao, bạn nên cân nhắc điều kiện kinh tế của mình để chọn mua được sản phẩm phù hợp.
• Theo các chuyên gia dinh dưỡng, người lớn chỉ nên dùng 3 – 5g yến sào/lần, sử dụng 2 – 3 lần/tuần, dùng thường xuyên, đều đặn là tốt nhất. Không nên chỉ ăn yến khi không khỏe hoặc ăn yến quá nhiều lần trong ngày, như vậy đều không tốt cho sức khỏe.

Trên đây là một số thông tin giúp bạn giải đáp thắc mắc tổ yến thô có làm giả được không và một số cách nhận biết, phân biệt tổ yến thô thật – giả mà bạn có thể tham khảo. Để tránh mua phải yến giả, yến kém chất lượng, bạn nên tham khảo và mua yến sào cao cấp ở những địa chỉ uy tín, cung cấp thông tin rõ ràng, minh bạch như Yến sào Vietfarm. Không nên mua yến mà thông tin về người bán bạn cũng không nắm được hay không thể nào xác minh được về chất lượng sản phẩm.

Có thể bạn quan tâm: 

• Tổ yến để lâu bị vàng có ăn được không? Chuyên gia chia sẻ
• Yến thô để được bao lâu? Cách bảo quản yến được lâu